طرح پژوهشي : چيستي دين.
بسم الله الرحمن الرحيم .
از مباحث مهم در علم كلام ، مسئله دين شناسي است كه از ريشه ي ترين مباحث مي باشد . اولين موضوع مورد بحث در دين شناسي ، چيستي دين است كه به معني تعريف از دين مي باشد .
پوشيده نيست كه تا تعريف از دين را ندانيم نمي توانيم تحقيقات كلامي و اعتقادي خود را ادامه دهيم . و لذا اين حقير براي انجام تحقيقات در زمينه هاي كلامي بر خود فرض و لازم دانستم كه درباره چيستي دين تحقيق مفصل داشته باشم . انشاء الله .
اين فكر از چند ماه گذشته كه كتاب اصول عقايد آيت الله مصباح را مطالعه مي كردم به ذهنم متبادر شد زيرا در آنجا ايشان تعريفي از دين و تقسيماتي به پيرو از آن بيان كردند كه برايم قابل قبول نبود زيرا احساس مي كردم كه تا حدودي ( و شايد بيشتر ) ايشان با نگاه اسلامي و طرفدارانه بيان مي كنند نه بصورت بي طرفانه . ( و شايد بتوان اينگونه توجيه كرد كه اين تعريفشان متناسب با موضوع كتاب و مخاطبانشان مي باشد ) . و اين مسئله باعث شد كه با كمي تحقيقات متوجه شدم بر اينكه ، بعضي از فلاسفه ايراني كه نوعا فلسفه غرب مي دانند اينگونه تعريفات را به چالش كشانده اند (مانند دكتر سروش ) ( لازم به ذكر مي دانم كه حقير دكتر را شخصي متكلم ديني و اسلامي نميدانم بلكه يك استاد فلسفه غرب مي دانم نه اسلامشناس متبحر تا چه رسد به متكلم اسلامي ) بهر حال ، اين امر باعث شد كه بعد از گذشت چند ماه ، اخيرا تحقيقات را بطور مفصل شروع كنم .
نكته ديگر آنكه آنچه كه معروف شده است اينكه اين موضوع ( دين شناسي ) ، از شاخه هاي كلام جديد است كه من با لفظ كلام جديد كاملا مخالفم . زيرا كلام جديد ( در مقابل كلام قديم ، تقابل ذاتي مد نظر نيست بلكه تقابل طولي ) به موضوعاتي مي پردازد كه متكلمين گذشته ( تقريبا ) به آن نپرداخته اند و از طرفي از شبهات عصر جديد است كه غربيان منادي آن بوده اند و اين امر باعث مي شود به اين مسائل توجه زيادتر از حد شود و به مسائل كلام قديم پرداخته نشود در حاليكه مباحث در كلام قديم نياز به بازبيني مجدد در همه ي بخشهايش دارد و به اين امر معتقدم كه مباحث هر دو كلام ، نياز به بحث در جامعه ديني ميباشد .
زيرا عيبمان در آن است كه در انتظار شبهه مي مانيم در حاليكه اگر خودمان اهل واكاوي در مباحث باشيم ديگر سيل شبههات و از همه مهمتر جوسازيهاي سياسي و غير سياسي پشت شبههات ما را مشغول نخواهد كرد.
( در مورد تمامي مسائلي كه در فوق بيان شد آنقدر صحبت و مطلب وجود دارد كه اگر بخواهم بيان كنم يك كتاب شايد بشود ) .
در پايان از همه دوستان اهل علم و نظر و همه علاقمندان به اين مباحث ، اگر نظر .سؤال . فكر . طرحي دارند تقاضا دارم كه اين حقير و فقير را از ذكات علم خود بي نصيب نگذارند . با سپاس فراوان .
اما مطالب قالب بحث و تحقيق در مورد موضوع چيستي دين :
تعريف دين از نگاه اسلام ( از نظر فرقه هاي اسلامي مانند زيديه .شيخيه.اسماعيليه. اهل سنت. شيعه. صوفيه. وهابيه. و ديگر فرق ) .
از نظر مسيحيت و فرقه هايش ( كاتوليك . پروتستان و فرق ديگر )
يهوديت. دين زرتشت . اديان موجود در چين . در هند . و اديان عرفاني موجود در جهان .
از نگاه مكاتب غربي ( مانند امانيسم . ماركسسيم . كاپيتاليسم . ساتانيسم (شيطان پرستي) و غيره ).
تا خبر بعدي در مورد ادامه تحقيقات بدرود.