بررسی اجمالی محتوای سوره سبإ؛ ده آیه سوم
21. وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَيهِْمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ (به تحقیق ابلیس که فقط یأس آور است ظن و گمانش را برای آنها راست گردانید و به عمل نشان داد؛ پس بایستی حواسمان باشد که گمانهایی که انسان را از خدا دور می کند هر چند بعضی شواهد بر صحت آنها دلالت کند باز نباید متابعتشان کنیم) فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ (پس همه تبعیت ظن یأس آور ابلیس را کردند مگر عده ی از مومنین یا مگر عده ی که از مومنین بودند)
22. وَ مَا كَانَ لَهُ عَلَيهِْم مِّن سُلْطَانٍ (ابلیس یا ظن ابلیس بر آنها هیچ گونه تسلط و حجت و سلطنتی نداشت) إِلَّا لِنَعْلَمَ (مگر برای اینکه بدانیم؛ توجه به این نکته که: خدا که علم دارد پس اینها که می خواهند بدانند چه کسانی هستند؟ ظاهرا مومنین هستند که دارند با هم در مورد کار خدای متعال صحبت می کنند!) مَن يُؤْمِنُ بِالاَْخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فىِ شَكٍّ (کسی که ایمان به آخرت دارد از کسی که نسبت به آخرت در شک است و چون در شک است از ظن ابلیس پیروی می کند) وَ رَبُّكَ عَلىَ كلُِّ شىَْءٍ حَفِيظٌ (پرورش دهنده ی تو بر همه چیزبرای همیشه حافظ است؛ پس ابلیس را هم خدای متعال دارد حفظ می کند و هچنین آنهائیکه خود را از خدا جدا می کنند! پس خدای متعال هم مومنین را حفظ می کند و هم کفار را! اما ظاهرا این حفظ با آن حفظ با هم فرق دارند!)
23. قُلِ ادْعُواْ الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ (آن پست تر از خدای را که خدا می خوانید را بخوانید و چیزی از آنها طلب کنید) لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فىِ السَّمَاوَاتِ وَ لَا فىِ الْأَرْضِ وَ مَا لهَُمْ فِيهِمَا مِن شِرْكٍ وَ مَا لَهُ مِنهُْم مِّن ظَهِيرٍ (این پست تران هیچ مالکیتی در آسمان و زمین ندارند پس قدرت اجابت خواسته شما را ندارند و از طرفی حتی در مالکیت هم شراکتی با مالک اصلی ندارند و همچنین هیچ کمک کار و یاوری برای مالک اصلی نیستند؛ لذا شما اگر از کسی چیزی می خواهید ببینید که آیا خود مالک اند یا شریک با مالک اند یا کمک کار مالک اند! که با دقت میتوانیم بفهمیم که هیچ کس در این نظام هستی این سه خصوصیت را نسبت به خدای متعال ندارد!)
24. وَ لَا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ (وساطت کسی پذیرفته نمی شود مگر آنکه خدا اذن پذیرش شفاعت به شفاعت دهنده و قبول شفاعت برای شفاعت شونده دهد) حَتىَّ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمْ (تا اینکه هنگامی که وحشت و خوف قلوبشان را گرفت پرسیده می شوند (یا با این ترجمه که: تا اینکه هنگام برداشته شدن ترس و اضطراب از آن شفاعت شوندگان و شفاعت کنندگان پرسیده می شوند)) قَالُواْ مَا ذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُواْ الْحَقَّ وَ هُوَ الْعَلىُِّ الْكَبِيرُ (شاید این پرسش و پاسخ مربوط به شفاعت کنندگان از شفاعت شوندگان باشد که در صورت جواب مطابق با متن آیه، مورد اذن الهی یعنی شفاعت قرار می گیرند)
25. قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ (لذا خودِ رسول پرسش می کند و خود پاسخ هم می دهد) وَ إِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلىَ هُدىً أَوْ فىِ ضَلَالٍ مُّبِينٍ (و فقط ما یا فقط شما بر هدایت یا گمراهی واضح آشکار هستید؛ جالب آنکه، اول خود را مطرح فرمود و در آن قسمت هم اول هدایت را طرح فرمود و بدین نحو می خواهد بفرماید که ما بر هدایتیم و شما بر ضلالت!)
26. قُل لَّا تُسَْلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا (از شما درباره ی جرمی که بر ما وارد شده درخواستی نمیشود) وَ لَا نُسَْلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ (و از ما درباره آنچه عمل کردید –نفرمود جرمی که بر شما وارد شده- درخواستی نمیشود)
27. قُلْ يجَْمَعُ بَيْنَنَا (ظاهرا میخواهد بفرماید که خداوند بین ما مومنین را جمع می کند) رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ (و سپس فتح و گشایشی از روی حق و حقیقت ایجاد می فرماید؛ و شاید منظور این باشد که بین ما مومنین با شما کفار راهی را قرار می دهد که ما بتوانیم در کار شما نظر دهیم) وَ هُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ
28. قُلْ أَرُونىَِ الَّذِينَ أَلْحَقْتُم بِهِ شُرَكَاءَ (بگو آن شرکائی که به خدا الحاق کردید را بمن نشان دهید؛ ظاهرا این همان فتح است که برای مومنین حاصل شده زیرا می توانند بفهمند و این سوال را از کفار بپرسند!) كلاََّ (هرگز؛ دیگر نفرمود که «بگو» هر گز) بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (بلکه او خدای است که صاحب عزت است و نیازی به شریک ندارد و این درخواست را از روی حکمت از شما خواست که بیدار شوید و حقیقت هویدا گردد)
29. وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِّلنَّاسِ (تو برای همه ی مردم رسول هستی) بَشِيرًا وَ نَذِيرًا وَ لَكِنَّ أَكْثرََ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (اما اکثر مردم نمی دانند که تو برای همه ی آنها آمده ای و تو بشارت و همراهی می کنی و هم نهی و مخالفت!؛ لذا با اینکه مردم نمی دانند تو بایستی کار خود را بکنی!)
30. وَ يَقُولُونَ مَتىَ هَاذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (و مخالفان و شکاکان و کافران می گویند اگر از روی صداقت میگویی پس آن وعده ی که داده ای کی به وقوع می پیوندند؟!؛ مواظب باشیم هیچوقت این جوری از پیامبر سوال نکنیم!
